Hoe verhuis je de identiteit van een school?
|
De erfgoeddag stond in 2022 in het kader van onderwijs. Leuven herbergt een schat aan schoolerfgoed dat noch bij leerlingen, noch bij leraren een grote bekendheid geniet. Reden genoeg voor de Erfgoedcel, Cultureel Erfgoed Annuntiaten Heverlee en SOM om de handen in elkaar te slaan en scholen te vragen de dialoog met hun verleden aan te gaan. 4 scholen lieten zich uitdagen. In dit stuk vertelt leraar Sven Tuerlinckx hoe de leerlingen van het Paridaensinstituut de 220 jaar oude geschiedenis van de school tot leven brachten. |
Tijdens de geïntegreerde lessenreeks Nederlands/MEAV grasduinden we met de leerlingen in het rijke archief van het Paridaensinstituut. In een algemene inleidende sessie legden we de link tussen erfgoed en identiteit. Leerlingen brachten voorwerpen mee die hun eigen identiteit bepalen en onderzochten de identiteit van de school. Valt die vast te grijpen? Hoe geef je de identiteit van de school weer? En kunnen we het authentieke karakter van de school meenemen naar de nieuwe, moderne vleugel?
Onze derdejaars startten vervolgens een gedifferentieerd traject, waarbij ze elk op hun eigen manier een antwoorden zochten: via een escape room, podcasts, een action bound app, glasraamkunst of fotografie.
“Op het meisjesinternaat van Cicercule Paridaens werd één van de leerlingen dood teruggevonden. De politie staat voor een raadsel en roept de hulp in van de andere leerlingen in een allerlaatste poging de waarheid aan het licht te brengen. Wie is de moordenaar?“ Dat was de plotlijn van een eerste erfgoedspoor: een escape room. De leerlingen brachten eerst een prikkelend bezoek aan het KADOC (het Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving, KU Leuven), waar ze oude foto’s en documenten grondig bestudeerden en uitleg kregen over de werking van een archief.
Vervolgens kregen ze van Escape Room Leuven een workshop ‘escape room bouwen’. Ze leerden hoe belangrijk storytelling is en hoe ze opdrachten kunnen maken binnen het kader van hun verhaal. De weken nadien kreeg de escape room langzaam vorm. De leerlingen bouwden oude kamers van de zusters om tot drie tijdszones die elk een functie hebben in het verhaal. Wie de moordenaar is, geven we niet prijs, daarvoor moet u zelf maar eens op onderzoek komen!
Netflix van de radio, meneer? Cool! Verschillende groepen leerlingen verdiepten zich in het boek ‘De Kleine Memoires’, een overzicht van de rijke geschiedenis van de school tussen 1805 en 2005. De leerlingen lazen over de strenge regels van het toenmalige internaat of het museum en de wasserette die al lang verdwenen zijn. Ze leerden dappere nonnen kennen die een Joods meisje onder een valse identiteit school lieten lopen tijdens WOII en merkten hoe de meisjes van Paridaens decennialang stiekeme afspraakjes moesten maken met de buren van het Sint-Pieterscollege.
Inspiratie genoeg om podcasts te ontwikkelen. De leerlingen kozen zelf een genre en schreven een volledig script. Andere leerlingen verdiepten zich in het technische aspect van een podcast, van opname, over montage tot manieren om de soundscape van de podcast zo realistisch mogelijk te maken. Luisterplezier voor en door de hele school!
Een andere klas ging aan de slag met de app Action Bound, een gratis tool om zoektochten in elkaar te puzzelen. In een eerste fase ontdekten de leerlingen de functionaliteiten van de app in een historische wandeling doorheen de Leuvense binnenstad. Vervolgens staken ze zelf zo’n wandeling in elkaar in de school, waarin ze via vragen en locaties over erfgoed de identiteit van Paridaens ontsloten.
Eén van de authentieke kenmerken van het Paridaensinstituut is de link met de Zusters van Maria. Ook vandaag de dag is de school doorspekt met (subtiele) referenties aan de orde die het Paridaensinstituut stichtte. Een vierde spoor legde de focus op glasraamkunst. Een bezoek aan de magnifieke Sint-Pieterskerk diende als inspiratiebron voor welke glasraammotieven er allemaal te vinden zijn. Vervolgens kozen we een economische invalshoek. De leerlingen bekeken een reportage over een ondernemer van een glasraambedrijf en dachten na over hoe een ambachtelijk familiebedrijf vandaag de dag nog rendabel kan zijn.
Het praktische luik startte met een tocht doorheen de school, op zoek naar motieven en kleuren die de leerlingen konden verwerken in hun eigen glasraam. Ze maakten een eigen ontwerp, dat ze nadien met neploodlijnen op basis van talkpoeder, lijm en verf overbrachten op echt glas. Na het afbakken in de oven konden de leerlingen een knap stukje erfgoed mee naar huis nemen.
In een laatste spoor verdiepten de leerlingen zich in fotografie. In een fotozoektocht met oude foto’s ontdekten ze dat in sommige delen van de school de geest van toen nog ronddwaalt: het wetenschapslokaal en de studiezaal zijn nauwelijks veranderd.
Vervolgens wekten de leerlingen de foto’s opnieuw tot leven in tableaux vivants. In een mini-workshop leerden ze goede foto’s nemen met een smartphone. Nadien dwaalden de leerlingen als hedendaagse geesten rond door de school. Ze namen foto’s van elementen die de tand des tijds overleefden, zoals enkele authentieke lokalen en knappe tegelpatronen. Tot slot bewerkten ze hun eigen beeldmateriaal digitaal met Pixlr of op papier door patronen te tekenen en 3D-achtige structuren aan te brengen met naald en draad.
Hoe kunnen we de identiteit van Paridaens bewaren voor de toekomst? Die prikkelende aanvangsvraag beantwoordden de leerlingen met eigen creaties in gedifferentieerde trajecten. Ze bekeken de school vanuit een onverwacht perspectief en ontdekten zo dat geschiedenis ook hip kan zijn. En zo is de cirkel rond: nieuwe artefacten liggen te wachten om op hun beurt erfgoed te worden en de volgende generaties Paridiaenen te inspireren.
Bijzondere dank aan de deelnemende leraren: Evy Adams, Jan Anthonis, Tom Billen, Lieselotte Geraets, Sven Tuerlinckx, Kaatje Van Biesbroeck, Els Vanvolsem, Marie Vercruysse en Iris Wittevrongel.