“Ook anderstalige nieuwkomers moeten hun potentieel kunnen zien groeien.”
De Nomade is een centrale plek in Leuven waar nieuwkomers en hun steunfiguren terecht kunnen voor informatie, dienstverlening en activiteiten. Ontdekking, ontmoeting en ontplooiing staan centraal, vertelt projectdeskundige Jeroen Van Gilse trots. Hoe gaan zij te werk? Waar dromen ze over? En welke rol kan het (Leuvens) onderwijs daarin spelen?
“We hopen hier een veilige plek te zijn waar exploratie mogelijk is.”
De Nomade, wat is dat eigenlijk?
Jeroen Van Gilse: “De Nomade is een open onthaalhuis voor anderstalige nieuwkomers. Het is een initiatief van de stad waar heel wat partners bij betrokken zijn. We werken vooral op 2 sporen. Enerzijds streven we naar een laagdrempelige professionele hulpverlening. Anderzijds willen we een warm huis zijn.”
“Voor de hulpverlening hebben we verschillende partners in huis gehaald, die tijdens de week permanentie doen. Volwassenen kunnen hier zonder afspraak binnen komen met eender welke vraag.”
Hoe zijn jullie aan de slag gegaan?
Jeroen Van Gilse: “We hebben een ruim aanbod met de bedoeling om deze mensen sneller op weg te helpen. Wij tonen het netwerk dat er ligt, maar ze moeten het zelf in handen nemen.”
“Op dinsdag hebben we partners gebundeld rond opleiding en tewerkstelling, zoals het OCMW, de VDAB, het Agentschap integratie en inburgering en vzw AIF. Op woensdag en vrijdag is het JAC hier als expert rond mentaal welzijn. Zij zijn een toegangspoort tot het Vluchtelingenonthaal en kunnen ook doorverwijzen naar Centra Geestelijke Gezonheidszorg. Op vrijdag komt Reach Out van Fedasil voor info over de asielaanvraag. Wie een aanvraag heeft lopen, kan dan zijn dossier inkijken.”
“We proberen zoveel mogelijk levensdomeinen aan te spreken. Het gaat echt om de basisbehoeften.”
Jeroen Van Gilse: “De Dienst Diversiteit en gelijke kansen is enkele keren per week aanwezig om mensen wegwijs te maken in Leuven. Verder zijn hier ook oefensessies Nederlands en heeft Link in de Kabel hier een vaste dag. Zij helpen met het gebruik van smartphone en laptop, itsme-accounts of ze leren de mensen zelfs Tiktok-filmpjes maken. Ook Refu interim is nauw betrokken bij onze werking. Zij hebben een uitgebreid aanbod vrijwilligerswerk voor de doelgroep.”
“Op woensdag- en vrijdagavond organiseert Roots vrijetijdsparticipatie: voetballen, een culturele uitstap, een bezoek aan een andere stad of de natuur in gaan… Nieuwkomers kunnen ook gewoon naar De Nomade komen om een koffie te drinken of hier een laptop te gebruiken. Ze kunnen hier studeren of oefenen voor hun rijbewijs. We proberen zoveel mogelijk levensdomeinen aan te spreken. Het gaat echt om de basisbehoeften.”
Wat was de aanleiding om dit open huis op te richten?
Jeroen Van Gilse: “De meeste dienst- en hulpverlening is op afspraak. Een nieuwkomer heeft bijvoorbeeld eerst een afspraak met het OCMW, maar zit nog met vragen voor de VDAB. Daar heeft hij pas twee weken later een afspraak kunnen vastkrijgen. De trajecten van nieuwkomers lopen niet altijd vlot, er is te weinig afstemming. We zochten een manier om enerzijds aanklampend, maar vooral ook laagdrempelig te kunnen werken met deze doelgroep. We hadden dus een open huis nodig.”
“Nu is er een plek waar ze zonder afspraak binnen kunnen komen en waar we samen met hun vragen aan de slag kunnen. In het begin gaat dat vooral over de zoektocht naar een job en vragen rond leven in Leuven. Nadien volgen er meer vragen rond administratie. Het gaat dan echt om aanleren van competenties om met de Belgische administratie om te gaan en hen daarin wegwijs te maken.”
“We willen vooral bereikbaar en aanwezig zijn. Dat betekent niet dat elk traject hier doorloopt, maar wel dat we de verbinding kunnen maken en kunnen uitleggen wat de opties zijn en welke richtingen de nieuwkomer dan kan uitgaan.”
“We proberen een expertisecentrum te zijn. Het is niet alleen een huis voor verbinding met de doelgroep, maar ook voor verbinding van de sociale kaart.”
Wat zijn de grote voordelen van zo’n open huis?
Jeroen Van Gilse: “De basisbehoeften nemen heel veel mentale ruimte in. Hoe sneller nieuwkomers een netwerk hebben en die basisbehoeften ingevuld zijn, hoe sneller ze op een minder stressvolle manier in het leven staan. Zo kunnen ze opnieuw denken vanuit kansen in plaats vanuit beperkingen.”
“Sinds de Nomade open is, zien we dat het traject van anderstalige nieuwkomers met een grotere continuïteit doorlopen kan worden, in plaats van elkaar losstaande fases en met lange periodes van weinig vooruitgang. Als iemand graag wil werken, dan onderzoeken we of hij zijn opleiding heeft doorlopen. Intussen kijken we of hij eerst wat vrijwilligerswerk kan doen om aan arbeidsattitudes te werken en of hij Nederlands kan oefenen.”
“Eén keer per maand organiseren we ook een Nomadecafé om te kunnen verbinden met de buurt. We nodigen dan Leuvenaars uit om op een fijne manier connectie te maken met anderstalige nieuwkomers. Die avonden staan vaak in het teken van samen eten. De nieuwkomers kunnen ook onderling verbinden. Ze zitten vaak in verschillende fases van hun integratie, wat het voor hen boeiend maakt om met elkaar te praten en ervaringen uit te wisselen.”
“We proberen een expertisecentrum te zijn. Hier zit zoveel kennis dankzij de vele partners en we leren ook van elkaar. Het is niet alleen een huis voor verbinding met de doelgroep, maar ook voor verbinding van de sociale kaart. Het levert heel wat voordelen op, als je weet wat de werkwijze is van een bepaalde organisatie en wat we wel of niet kunnen aanbieden.”
Wat zijn de uitdagingen die nog voor jullie liggen?
Jeroen Van Gilse: “Aanvankelijk was het vooral een zoektocht om de werkwijze van de verschillende partners afgestemd te krijgen. Dat is een continu proces, maar we zetten daarin wel belangrijke stappen. We zijn stilaan aan het verankeren en krijgen een langetermijnvisie. We stellen onze werking telkens opnieuw in vraag, ook bij de partners. Waar gaan we naartoe? En hoe gaan we dat doen binnen de stad?”
“Ook de verschillende crisissen zijn een grote uitdraging. De Oekraïnecrisis bijvoorbeeld, leidde tot een Team Oekraïne dat hier een plek kreeg. Eerst als aparte werking, maar nu proberen we die op te nemen in de algehele werking van het nieuwkomersbeleid. We zijn een onthaalhuis voor iedereen.”
“Door die onverwachte gebeurtenissen, moeten we onze werking ook continu bijsturen. Bij de Oekraïnecrisis moesten we een heel nieuw team aanwerven. Die nieuwe mensen moeten opgeleid worden. Elke doelgroep heeft ook andere noden. Oekraïense vluchtelingen zijn voornamelijk alleenstaande vrouwen met kinderen, wat vraagt om een andere aanpak. We doen nu soms een gezinsactiviteit zodat de kroost kan meekomen.”
Wat zijn grote dromen voor De Nomade?
Jeroen Van Gilse: “Onze grootste droom is natuurlijk dat anderstalige nieuwkomers gezien worden als een verrijking van onze maatschappij. Verbinding is hierbij heel belangrijk.”
“Een andere grote droom is om opnieuw verbinding met het onderwijs te maken. In België is het idee van levenslang leren goed ingeburgerd en we merken dat het ook leeft bij de anderstalige nieuwkomers. Heel veel van hen beginnen met technische beroepen en doen dat heel goed. Maar sommigen hadden een diploma, dat nog niet is gelijkgesteld, zodat ze wat vastlopen. Anderen zijn de taal nog niet machtig genoeg om opnieuw naar een universiteit of hogeschool te gaan. Of ze moeten een andere opleiding volgen, bij VDAB of een CVO bijvoorbeeld, die misschien minder bij hun interesses of mogelijkheden past.
“Om ervoor te zorgen dat zij toch de job kunnen doen waarvan ze dromen, zou het leuk zijn als we een medewerker hebben die hen wegwijs kan maken in het onderwijslandschap. Je hoeft niet meteen alles in 1 keer te hebben. We moeten eerst tegemoetkomen aan de basisbehoeften. Nadien kunnen de mensen verder bouwen en dromen aan hun leven hier. Ze moeten hun potentieel kunnen zien groeien.”
“In België is het idee van levenslang leren goed ingeburgerd en we merken dat het ook leeft bij de anderstalige nieuwkomers.”
Jullie waren een gastorganisatie op onze Schoolreis. Wat hoop je dat bezoekers hebben meegenomen?
Jeroen Van Gilse: “We weten dat er heel sterke leerkrachten zijn, bijvoorbeeld bij Ligo of bij de CVO’s waar we nauw mee samenwerken. We zijn hen heel dankbaar voor de extra moeite die zij doen voor ‘onze’ nieuwkomers. We merken dat zulke leraren echt een verschil maken in het leven van anderstalige nieuwkomers. Een leerkracht fungeert vaak als een soort van sociaal werker die dicht bij hen staat en veel kan opmerken omdat ze zoveel tijd met hen spenderen. Wij willen een sterk netwerk zijn waarop scholen kunnen steunen. Laat het een open uitnodiging zijn dat ze (meerderjarige) leerlingen en/of hun ouders altijd mogen doorverwijzen naar De Nomade.”
Tekst: Emmelien Monnens | Foto’s: Filip Van Loock
Dit interview kwam tot stand in het kader van onze Schoolreis die we op vrijdag 10 maart 2023 samen met UCLL organiseerden. Wil je graag meer inspiratie opdoen? Lees hier meer schoolvoorbeelden.